Pokok kulim merupakan sejenis tumbuhan yang terdapat di hutan Malaysia serta di negara-negara Asean yang lain.

Ia merupakan pokok malar hijau bersaiz serdahana hingga saiz besar. Mempunyai ketinggian antara 40 hingga 60 meter.

Garis pusat pokok kulim adalah antara 80 cm hingga 150 cm. Nama saintifiknya adalah Scorodocarpus Borneensis Becc.

Pokok ini mengeluarkan buah selari dengan musim durian. Di Sarawak, pucuknya dimakan sebagai ulam.

Buahnya boleh dimakan dan kadang kala digunakan sebagai pengganti bawang putih.

Buah dan rebusan kulit kadangkala digunakan bagi merawat keracunan “antiaris”” (Antiaris toxicaria Lesch.). Hasilan dari buahnya menunjukkan aktiviti antimicrobial.

Kayu pokok kulim digunakan bagi pembinaan serdahana berat hingga berat dikawasan terlindung (contoh: alang, tiang, pintu, rangka tingkap dan lantai), pembinaan jambatan,

pasak di kawasan air masin (dengan kulit dikekalkan), lunas kapal, tiang lombong, tiang eletrik, perkakasan ladang, dan lapik landasan kereta api sementara.

Pokok kulim memiliki pertumbuhan yang perlahan. Di Semenanjung Malaysia, pertumbuhan tahunan keratan rentas (diameter) adalah antara 0.2 – 0.3 cm sahaja.

Pokok terbesar di Semenanjung Malaysia yang berusia 30 – 33 tahun berukuran keratan rentas antara 18 – 29 cm dan setinggi 18 – 21 m.

Pokok Kulim menghasilkan kayu keras berat serdahana hingga berat dengan kepadatan isipadu 645 – 1080 kg/m pada kandungan kelembapan 15%.

Sementara buah kulim pulaa disebut sebagai bawang hutan (Jungle Garlic) oleh orang peribumi. Ia bersaiz antara sebesar buah pinang dan sebesar penumbuk orang dewasa.

Ia mempunyai lapisan luar bertempurung dan isirung yang padu didalamnya. Bau isinya seperti bau bawang putih, malah lebih menyengat daripada bawang putih.

Orang peribumi menggunakan buah ini sebagai perasa di dalam masakan mereka dan kulitnya dijadikan sebagai bahan unik dalam memanggil ikan masuk ke dalam bubu (sejenis perangkap ikan).

Bertitik tolak daripada itulah buah kulim mula dijadikan antara bahan asas menghasilkan umpan untuk memancing ikan air tawar.

Memang banyak jenis spesies sotong yang hidup dalam laut di negara kita, apatah lagi di dunia ini. Setiap satu genus sotong terbahagi pula kepada beberapa spesies.

Namun kita senaraikan hanya 5 spesies sotong yang paling popular terdapat di perairan kita, Malaysia.

SOTONG TORAK (squid)

Banyak ditemui di kawasan Pantai Timur semenanjung dan menjadi sotong buruan utama kaki pancing tatkala tiba musim mencandat sotong.

Sotong torak mempunyai badan dan sesungut yang panjang. Sotong torak boleh membesar sehingga saiz melebihi panjang satu hasta orang dewasa.

Biasanya berlegar di kawasan laut yang lebih dalam. Biasanya kawasan bertelur atau disebut ‘kandang sotong’ merupakan lubuk carian utama kaki candat.

Sotong ini mudah tertarik pada cahaya lampu yang terang dan boleh dicandat menggunakan pelbagai jenis candat termasuk candat udang, twist dan candat umpan.

SOTONG CUMIT (squid)

Sotong jarum atau juga digelar sotong cumit hampir menyerupai sotong torak di mana mempunyai  bentuk badan yang memanjang namun biasanya saiz sotong jarum lebih kecil berbanding sotong torak.

Selain itu, warna merah pada kulit di badan sotong jarum lebih jelas. Sotong ini bergerak di kalangan sotong torak dan ketika musim mencandat biasanya hasil candat diselang-selikan dengan sotong jarum.

Sotong jarum juga kadangkala gemar berlegar di kawasan hampir dengan pantai. Sotong ini juga boleh dijadikan umpan memburu ikan seperti kerapu dan jenahak.

SOTONG KURITA (Octopus)

Sotong kurita mempunyai bentuk yang berbeza berbanding kesemua di atas. Biasanya habitat kurita di kawasan berlumpur.

Sotong kurita mempunyai badan yang sangat fleksibel dan mampu untuk masuk ke ruang atau celahan yang kecil.

Malah, sotong kurita juga mampu menjadikan cangkerang kosong sebagai tempat persembunyian. Sotong ini mempunyai sesungut yang kuat. Jarang dipancing untuk

dimakan sebaliknya pemancing gemar menjadikannya sebagai umpan memburu ikan jenahak.

SOTONG MENGABANG (Longfin squid)

Sotong mengabang atau sotong ngabang mempunyai bentuk badan yang agak pendek dan lebar.

Sotong ini boleh ditemui di kawasan pantai, pantai berbatu dan sekitar pulau yang mempunyai struktur batu karang.

Sotong mengabang boleh dicandat dari tebing atau kelong dan dikatakan juga mempunyai rasa yang sedap.

Biasanya sotong ini aktif ketika waktu petang dan malam lebih-lebih lagi sewaktu bulan terang.

Keadaan arus juga mempengaruhi kehadiran sotong ini. Biasanya penggunaan candat udang sangat berkesan untuk menjinakkan sang mengabang.

Anak ngabang juga antara umpan killer untuk memancing.

SOTONG KATAK (Cuttlefish)

Secara fizikalnya, sotong katak mempunyai bentuk yang hampir sama dengan sotong mengabang iaitu pendek dan agak lebar.

Namun sesungut atau jejari sotong katak lebih pendek dan mempunyai warna yang lebih jelas.

Selain itu, ciri-ciri utama sotong katak ialah mempunyai tulang berkalsium yang yang agak lebar dan jelas dapat dirasai jika kita memegang badannya.

Sotong katak gemar berlegar tidak jauh dari pantai dan biasanya dapat dicandat menggunakan candat udang yang dilepaskan hampir ke dasar.

Harga sotong katak lebih murah dan dikatakan rasanya kurang enak.

Dalam taksonomi pengkelasan saintifik, sotong dikelaskan di dalam kumpulan Cephalopoda, subclass Coleoidea, dan order Teuthida.

Terdapat dua suborders yang utama iaitu Myopsina dan Oegopsina. Oegopsina lebih merujuk kepada kumpulan sotong gergasi atau giant squid.

Teuthidia merupakan order cephalopod terbesar iaitu sekitar 300 spesies di dalam 29 famili.

Para saintis mengandaikan terdapat lebih kurang 200 spesies sotong yang masih belum dikenal pasti.

Secara umumnya sotong mempunyai lapan lengan dan dua tentakel. Ada juga jenis sotong yang mempunyai 10 lengan.

Tentakelnya berfungsi untuk menangkap mangsa dan pegangannya dikukuhkan lagi dengan bantuan lengan.

Setiap lengan dan tentakelnya mempunyai tiup penyedut bulat yang bertindak sebagai penyedut yang menguatkan pegangan.

Lengannya akan membantu menghalakan mangsa ke arah mulut. Kesemua lengannya bersambung terus ke bahagian kepala.

Pada bahagian kepalanya terdapat sepasang mata yang besar. Mata yang besar memudahkan ia untuk mencari makanan dan mengesan musuh.

Sotong agak menyerupai ikan berdasarkan bentuk badannya serta mempunyai sepasang sirip renang di hujung badan.

Gabungan tiub tubuh dan siripnya yang aktif memberikan kelebihan kepada sotong untuk memecut dan berhenti secara tiba-tiba.

Salah satu keistimewaan sotong ialah memiliki pasi atau simpanan dakwat hitamnya. Selalunya sotong memancutkan dakwatnya apabila ia rasa terancam.

Jika pancutan dakwatnya terkena mata, ia akan mengakibatkan pandangan kita menjadi kabur dalam beberapa minit.

Dalam tempoh berkenaan sotong sudah mampu untuk melarikan dari dari musuhnya. Ada spesies sotong yang mampu mengawal pancutan dakwatnya untuk dilepaskan sedikit demi sedikit secara berulang-ulang.

Antara keistimewaan lain sotong ialah kewujudan chromataphores yang membantu sotong untuk menyamar mengikut warna persekitarannya.

Chromataphore juga berfungsi semasa ritual mengawan. Semasa proses menyamar, Chromataphores pada badan sotong akan menghasilkan cahaya maya yang menarik minat ketam dan ikan-ikan kecil untuk menghampirinya.

Majoriti sotong mempunyai panjang badan tidak lebih dari 40cm (24 inci). Giant squid pula mampu mencapai panjang sehingga 14meter.

Sotong yang paling besar mampu mencapai berat sehingga 1,000 paun. Sotong Humboldt yang ganas mampu menyerang ikan jerung untuk dijadikan makanannya.

Sotong bernafas menggunakan insang seperti ikan dan kebanyakkannya mampu hidup selama tempoh lebih kurang setahun.

Sotong suka hidup di kawasan panas dan hanya sedikit hidup di kawasan yang sejuk dan dalam.

Menurut saintis, sotong merupakan satu spesies yang boleh digunakan sebagai penunjuk kepada kualiti air laut. Sotong dikatakan tidak boleh hidup di kawasan yang tercemar.

Kawasan yang mengandungi sotong menunjukkan kualiti air di kawasn berkenaan adalah baik. Sotong hidup secara berkumpulan dan berpindah randah.

Sotong akan mengikuti pola pergerakan makanannya. Ia akan berhenti di kawasan yang selamat dan mempunyai makanan yang cukup.

Sotong juga berhenti di sesuatu lokasi untuk bertelur tetapi tempoh persinggahan berkenaan tidak lama.

Perubahan cuaca terutamanya pemasanan global boleh merencat pertumbuhan dan pembiakan sotong.

Sotong dapat mencerna makanannya dengan baik di kawasan sederhana panas. Pertambahan suhu akan merendahkan kemandirian sotong untuk hidup dan membiak.

Pemanasan global juga akan menghadkan kewujudan makanannya seperti anak-anak ikan, udang dan ketam.

Taksonomi:

Kingdom: Animalia

Phylum: Mollusca

Class: Cephalopoda

Order: Oegopsida

Suborder: Myopsina dan Oegopsina

(sumber: sotonglaut.blogspot.com)